| Зар |
|
 |
| Цэс |
|
|
| Ангилал |
|
|
| Санал асуулга |
|
|
| Манай сайтад |
Нийт зочин 1 Зочин 1 Хэрэглэгч 0 |
|
| Block title |
|
|
| Нэвтрэх хэсэг |
|
|
|
Main » Түүх
 Монголын их хаан Чингисийн Их Засаг хэмээсэн яруу сайхан нэр, өвөрмөц
гүн агуулгатай хууль цааз манай ард түмний соёл иргэншлийн бүхий л
түүхийн туршид Монголчууд болон Монголыг судлаач, сонирхогчидын
анхаарлыг үргэлж татаж ирсэн. Монгол эх түүх, хууль цаазаа эрдэнэт хүний
ёсоор дээдэлж хүндэлж, чөлөөтэй судлан боловсруулах өргөн бололцоо
нээгдсэн өөрчлөх байгуулалтын өнөөгийн нөхцөлд Чингис хааны их засаг бүр
ч илүү их сэтгэл эзэмдэж байна. Монгол үндэстнийг нэгтгэж, төвлөрсөн
хүчирхэг улсыг үүсгэн, хэзээ ч гандан бууршгүй мөнхөд дурсагдах гавьяа
байгуулсан. Эзэн богд Чингисийн их засгийн үүсэл, шинж, онцлог, бүтэц
түүнийг монголын ба гадаадын олон эрдэмтэн, мэргэд ихээхэн судалсаар
ирсэн. Энэ хуулиас хааныг сонгох, бишрэх,
төрийг засах тэгшитгэх, улсын гадаад, дотоод бодлогыг явуулах, цэрэг,
иргэнийг захирах, улс үндэс, газар нутаг, ус бэлчээр, ан амьтан, мал
сүрэ
...
Дэлгэрэнгүй»
|
Нар сараа барин тангараглая
Няцаж буцсанаа буудан алъя
Нэгэн эцгийн хөвгүүд адил
Найртай сайхан явцгаая...
Хоржийлоо, Хоржийлоо, Хоржийлоо
Энэ
бол Монгол цэргийн тангараг. Одоогоос 99 жилийн өмнө. Богд хаант Монгол
улсыг байгуулахад, Дараа нь ардын журамт цэргийн уухай байлаа. 1932 оны
бослогын уриа дуудлага ч энэ Хоржийлоо. Морь эргэхэд, сур хавахад ч
Хоржийлоо... Энэ ер нь ямар утг
...
Дэлгэрэнгүй»
|
 Хүн
төрөлхтний түүхэнд хамгийн их нөлөө үзүүлсэн эртний улсуудын нэг нь Хүн
юм. Мөнгөн улсын мөхөл сүйрэлтэй холбоогүйгээр, харин хөгжлийнх нь
явцад аажим төлөвшиж буй болсон улс гэдэг. Мөнгөн, Хүн гэдэг нь нэгэн
улсын хоёр нэр ч хэмээж буй.
Сүүлийн үед, хятадын
эрдэмтэд улсынхаа эх суурийг 8000 жилийн өмнө тавигдсан гэхийн сацуу,
тэр үед л хойдын нүүдэлчин аймгуудтай байлдаж тэмцэлдэж явсан гэж байна.
Мөн, Энэтхэгийн эрдэмтэд манай дээдэс 6-7 мянган жилийн өмнө өвөг
монголчуудтай харилцаж байсан гэх болов. Төр улсын бүтэцгүй аваас, олон
хүн амтай хятадын улстай тэмцэлдэх, алс холын Энэтхэг гүрэнтэй харилцах
бололцоогүй юм. Харин ч, төр улс байсан гэж таамаглагдах дурсгал,
сэжүүрүүд олдсоор. 8000 жилийн өмнө гэдэг нь дэлхийн хамгийн анхны
улсууд гэсэн үг болно. Дунд-шинэ чулууны үе болой. Алтай х
...
Дэлгэрэнгүй»
|
 XIII
зуунд, "Нууц товчоо” бичигдсэнийхээ дараахан халдлагад өртөн, нэгэн
этгээд дундаас нь хэдэн хуудсыг урж тасдан хаясан гэнэ. Чухам энэ
гээдсэн хэсэгт Чингис хаан охин урагтаа соёрхол өргөн, эзэмшил газруудыг
хувиарласан хэсэг байсан бололтой. Өөрөөр хэлбэл Их Монгол гүрний засаг засаглалд Чингис хааны охид, хатдын эзлэх хувь, үүрэг роль маш тодорхой туссан хэсэг байж.
Чингис
хаан охин Алага Бэхиэр Цагаан хэрмийн хойт хаяагаар нутаглах Онгууд
аймгийг захируулжээ. Удалгүй Умард Хятадыг эзлэхэд Алага бэхи тэндхийг
хавсарсан Их захирагч болсон байна. Бас нэг охин Алалтун Бэхиг Уйгурт,
бас нэг охиноо (Толай) Харлагт, ууган охиноо Хонгирадад, Чэчэйхэн
Бэхигээ Ойрад иргэнд бэр болгон өгсөн нь мөн чанартаа тэдгээр аймаг
улсуудыг захирсан ЭЗЭН ХАТАД болон суужээ. Ийнхүү Чингис хааны охид хаан
эцгийн байгуулсан гүр их улсыг
...
Дэлгэрэнгүй»
|
Монголчууд бид нүүдэлчин ард түмэн. Манжууд мөн л нүүдэлчин улс. Харийн хүмүүс биднийг нийлүүлээд "Зүүн Татар" гэх болно. Зүүн
татаруудыг Хянганы нуруу хүртэл Монгол Татар, Хянганын нуруунаас
Солонгосын Мөнхийн цагаан уул хүртэлх нүүдэлчдийг түрэг хэлтэн Нүчэнг
Татар гэж нэрлэдэг байна. Тэд түүхийн удаан хугацаанд хоорондоо
нүдэлдэж, авгай хүүхдээ булаацалдсаар алийг нь аль гэхийн аргагүй яс
үндэс, хэл заншил нь холилдсон гэнэ лээ. Гэхдээ 12 зууныг хүрэхэд
Зүрчдийн Алтан Улс, Хамаг Монгол гэх үндсэн хоёр бие даасан бүлэгт
хуваагджээ дээ.
Монголын
их гүрний үед Алтан улсыг доройтуулснаар Зүрчин аймгууд Монголчуудын
хавсарга болж хоёр зууныг өнгөрөөсөн билээ. Монголын Юань гүрнийг
мөхсөний дараа Зүрчнийг захирч байсан Мөнх Төмөр босогчд
...
Дэлгэрэнгүй»
|
 Таван сум бол бидний эв нэгдлийн бэлгэдэл билээ. Монголчуудын нэгдсэн хvч
дэлхийн тvvхэнд хосгvй байсан. Улс vндэстнээ сэргээн мандуулаад
зогсолгvй, хvн тєрєлхтєний зєрчил дайсагналыг арилгаж, даяарын энх
амгаланг тогтоож, бултаар хєгжин цэцэглэх нєхцєлийг бvрдvvлж байсан
аугаа vе, алтан зуун буй. Мєнх Хєх Тэнгэртээ шvтэж, Бурханы хуулинд
захирагдаж, эв нэгдлээ сахиж, хvчээ нэгтгэн зорьж тэмцэж байх vедээ
монголчууд их ард тvмэн, Монгол улс дэлхийн гvрэн байсан юм. Монголын
эзэнт гvрэн шиг тив тивд сvрээ бадруулж, олон хvчирхэг улс тvмнийг
захирч чадсан нь эртний Египет, Грек, Ром, хожуу цагийн Араб, Франц,
Англи, ХХ зууны Герман, Орос, Америк аль нь ч бус билээ. .Зєвхєн
монголчууд л хvн тєрєлхтєний тvvхэнд хамгийн хvчирхэг нь байсан. Бараг
бvх дэлхий монголчуудын эсрэг хандсанаар хvч сулрах нэгэн нєхцєл
бvрдсэн. Гэхдээ л эв нэгдэл алдарсан нь доройтлын хамгийн гол
...
Дэлгэрэнгүй»
|
 1206 онд байгуулагдсан Монголын эзэнт улсын төрийн тусгаар тогтнол 17
дугаар зуунд алдагдсан бөгөөд энэ нь түүний дотоод байдал болон гадаад
хүчин зүйлстэй салшгүй холбоотой юм. Дотоод улс төрийн байдлын хувьд
Монгол улсын нэгдмэл байдал алдагдаж, Халх Монгол, Өмнөд Монгол, Ойрад
буюу Баруун Монгол гэсэн хэсэгт хуваагдсан байв. Үүний зэрэгцээ
Буриадууд Байгаль нуурын ар өврөөр нутаглаж, Халхын ноёдод татвар төлдөг
байжээ. Монголчууд зүүн баруун гэж хуваагдах болсон нь газар нутгийн
байршил, эрхлэх аж ахуйтайгаа холбоотойгоор тэртээ 11 дүгээр зууны үеэс
ойн, талын гэж ялгагдах болсноос эхтэй. Байгаль нуурын баруун, Хөвсгөл
нуурын зүүн хойд захаар нутаглаж байсан ойрадууд 1207 онд Монголын эзэнт
улсын бүрэлдэхүүнд орсноор засаг захиргааны хувьд дөрвөн мянганд зохион
байгуулагдсан байна. Энэ үеэс түүхэнд дөрвөн ойрад хэмээн тэмдэглэгдэх
болсон байдаг. Ойрад хэмээх нэрийн хувьд "ойн”, "ард” хэмээх хоёр үгнээс
...
Дэлгэрэнгүй»
|
Арван гуравдугаар зууны сүүл үед, чухам
хэзээ гэдэг нь бүү мэд, хэн гэдэг нь ч бүү мэд нэг этгээд Монголын Нууц
Товчооны улс төрийн хамгийн нарийн агуулга бүхий хэсгээс болхи гэгч нь
урж хаяжээ. Энэ цензурдсан хэсэгт 1206 оны зун Монголын Эзэнт Гүрнийг
нэгтгээд, дараагийн 150 жилд дэлхийг ноёрхох засаг төрийг эмхлэн
байгуулахдаа Чингис Хааны хэлсэн үгийг бичсэн байв.
Санамсаргүй алдаа гаргасан уу, эсвэл
санаатай орхисон уу, бүү мэд, урсан хэсгээс үлдсэн "Охин урагтаа
соёрхол өгье” гэсэн ганц богино өгүүлбэрээс юу хасагдсаныг таамаглаж
болохоор байдаг. Урагдсан хэсгийн өмнөх хэсэгт Чингис Хаан өөрийг нь
хаан болоход оруулсан хувь нэмэр, ур чадварыг нь харгалзан хөвгүүд, дүү
нараа, мөн бусад хүмүүсийг албан тушаа
...
Дэлгэрэнгүй»
|
Тангуд улсыг Хятадын судар түүхэнд "Ся” (”Ся Улс”), "Да Ся” (”Их Ся”)
гэх мэтээр нэрлэн бичиж иржээ. Харин хожим Алтан улсын туүхэнд "Си Ся”
(”Баруун Ся улс”) гэж бичсэн нь Алтан улсаас салбарласан Зүүн Ся улс
гэгчээс ялгахын тулд тийнхүү нэрлэсэн байна. Хятадын умард нутгийн
хэсгийг голдуу эзэгнэн тогтнож байсан Тангуд улс 1032 онд байгуулагдаж
1227 онд мөхжээ. Газар нутаг нь одоогийн БНХАУ-ын ӨМӨЗО-ны Ордос,
Алашаа, Эзэнээ нутаг болон Нинся, Ганьсу мужийн ихэнхийг тухайлбал,
Хэшигийн хоолойг тэр аяар хамаарч байсан байна
Тангуд улсын тухайн үеийн эзэгнэсэн газар нутгийн байршил маш чухал
дорно, өрнийг холбосон торгоны замын гол зангилаа болж байв. Монголчууд
Тангуд улсыг Хашин улс, ард иргэдийг нь Хашин иргэн, хааныг нь Хашин
хаан буюу Илахуй Бурхан гэх мэтээр нэрлэж байжээ. Тэд өөрсдийгөө дээд
тэнгэрийн цагаан яст улс гэж нэ
...
Дэлгэрэнгүй»
|
|
|
|
| Хайлт |
|
|
| Photo |
|
|
| Цаг тооний бичиг |
| « June 2025 » |
| Su |
Mo |
Tu |
We |
Th |
Fr |
Sa |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | | 29 | 30 | |
|
|
